در برخی از آیات گفته شده که در آخرت مجرمان کورند، و در برخی دیگر بیان شده که تیزبین نیز می‌شوند و حقایق را می‌بینند (ذکر نمونه از آیات)! پاسخ این تناقض چیست؟ (تجربی / اهواز)
پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):
در متن پرسش، به این آیات استناد شده است:
«وَمَنْ کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلًا» (الإسراء، 72)
ترجمه: و هر که در این دنیا کور (دل) باشد در آخرت نیز کور است و (از راه سعادت) گمراه‌تر است.
«لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَةٍ مِنْ هَذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ» (ق، 22)
ترجمه: (به او خطاب مى‌شود:) تو از این صحنه (و دادگاه بزرگ) غافل بودى و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم، و امروز چشمت کاملاً تیزبین است!
«وَلَوْ تَرَى إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاکِسُو رُءُوسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ» (السجدة، 12)
ترجمه: و اگر ببینى مجرمان را هنگامى که در پیشگاه پروردگارشان سر به زیر افکنده، مى‌گویند: «پروردگارا! آنچه وعده کرده بودى دیدیم و شنیدیم؛ ما را بازگردان تا کار شایسته‌اى انجام دهیم؛ ما (به قیامت) یقین داریم!»
الف – ابتدا دقت نماییم که نابینایی چشم مادی، با کوری دل متفاوت است، و یک نابینا از چشم سر، هم کفر و ایمان را فهم می‌کند، هم درد، شادی، سوزش یا نسیم را درک می‌نماید.
در این دنیا نیز پرده‌های معرفتی، از جلوی چشم سر کنار نمی‌روند، بلکه از مقابل عقل و قلب برداشته می‌شوند؛ لذا برخی چشم دارند و با آن نمی‌بینند و گوش دارند و آن نمی‌شوند، حتی قلب نیز دارند، اما حقیقتی را با آن فهم نمی‌کنند، لذا از چهارپایان نیز بدترند! (الأعراف، 179)
«أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ» (الحج، 46)
ترجمه: آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دلهایى داشته باشند که حقیقت را با آن بشناسند (درک و فهم کنند)؛ یا گوشهاى شنوایى که با آن (نداى حق را) بشنوند؟! چرا که چشم‌هاى ظاهر نابینا نمى‌شود، بلکه دلهایى که در سینه‌هاست کور مى‌شود.
ب – از این‌رو، در هر دو آیه، سخن از "رؤیت" نیست، بلکه سخن از "بصیرت" است [فَبَصَرُکَ - أَبْصَرْنَا]؛ و بصیرت کار چشم سر نیست. فرق است بین " أَعْیُنٌ" با "اَبصار"؛ چنان که "تیز بینی"، کار چشم سر نیست. اگر چه در آیاتی به "رؤیت" نیز تصریح نموده است.
قیامت (معاد – آخرت):
با توجه به آیات قرآن کریم درباره‌ی "معاد - قیامت"، با فرازهای بسیاری از این قبیل آیاتی که به حسب ظاهر متضاد یا حتی متناقض به نظر می‌رسند، مواجه می‌شویم؛ چنان که یکجا می‌فرماید: گناهکاران کور محشور می‌شوند و می‌گویند: «خدایا، ما در دنیا کور نبودیم، پس چرا کور محشور شدیم» و مقصود این است که واقعاً جایی را نمی‌بینند، اما در آیه‌ی دیگری می‌فرماید: «وَمَنْ یَعْمَلْ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ * مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ / الزلزلة، 7 و 8»، یعنی واقعاً هر کسی صورت حقیقی ذره ذره‌ی اعمال خود را می‌بیند!
در آیاتی می‌فرماید که حساب و کتاب بسیار دقیق و سؤال و جواب بسیار سخت است، و در آیه‌ی دیگری می‌فرماید: «فَیَوْمَئِذٍ لَا یُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا جَانٌّ - در آن روز هیچ کس از انس و جنّ از گناهش سؤال نمى‌شود (و همه چیز روشن است)! / الرّحمن، 39» و ... .
دو نکته:
یک – در همین دنیا، چه با چشم و گوش سر و چه با چشم و گوش دل (عقل، قلب،
جان)، گاه می‌بینیم، می‌شنویم، درک و فهم می‌کنیم، و گاه حتی واضح‌ترین چیزهای پیش‌رو را نمی‌بینیم و نزدیک‌ترین اصوات را نمی‌شنویم! چرا؟ چون به آن توجه نداریم! گاهی به حسب ظاهر و باطن خوابیم و گاهی بیدار و هوشیاریم، و گاهی در بیداری نیز در خواب غفلتیم! گاه یک درد در اعضای بدن، تمامی سلامتی‌ها را به فراموشی می‌دهد؛ گاهی یک سرور، سبب فراموش کردن غم‌ها و غصه‌های می‌شود. خلاصه آن که برای آدمی، چه در دنیا و چه در آخرت، حالات متفاوت و مختلفی وجود دارد؛ نه این که در آیات تناقضی باشد.
دو – نکته‌ی مهم‌تر آن که، برخی گمان دارند که قیامت یک صحنه، در یک روز و یک حالت است! در حالی که فرمود: «فقط یک روزش که در آن ملائکه عروج می‌کنند، به حساب شما پنجاه هزار سال است / المعارج، 4».
بنابراین، روز قیامت، بسیار طولانی است؛ برخی از گناهکاران، چندین روز پنجاه هزار ساله در محشر داغ سرپا می‌مانند تا حساب و کتاب‌شان به آخر برسد! حتی برخی از مؤمنان فوری به بهشت نمی‌روند؛ مشکل دارند، آنقدر می‌مانند تا کار به شفاعت مؤمنان، شهداء و اهل بهشت می‌رسد؛ پس از آن هنوز مشکلی دارند، کار به شفاعت اهل عصمت علیهم السلام می‌کشد! هنوز مشکلاتی باقی مانده و کار به شفاعت رحمة للعالمین، رسول اکرم صلوات الله علیه و آله می‌رسد؛ برای بسیاری هنوز مشکلاتی که مانع از ورودشان به بهشت شود باقی می‌ماند، اینجا خداوند متعال می‌فرماید: «حالا همه به رحمت، عفو، مغفرت، لطف، جود و کرم خودم بنگرید».
این قیامت طولانی –به ویژه برای اهل جهنم-، مراتب و مراحل گوناگونی دارد؛ در یک مرحله کور است و نمی‌بیند – در یک مرحله اعمالش را به او نشان می‌دهند – در یک مرحله، کتابش را به دستش می‌دهند و می‌گویند: «خودت بخوانی کافیست» - در یک مرحله با یکدیگر و حتی با ابلیس لعین مخاصمه می‌کنند و آنها را مقصر اصلی قلمداد می‌کنند – در یک مرحله از آنان سؤال می‌شود و در یک مرحله، نه تنها دیگر هیچ سؤالی نمی‌شود، بلکه با قهر الهی مواجه می‌شوند و خداوند متعال، نظر لطفش را از آنان بر‌می دارد و حتی برای سؤال و جواب نیز با آنان سخنی نمی‌گوید:
«إِنَّ الَّذِینَ یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَیْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِیلًا أُولَئِکَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلَا یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ» (آل عمران، 77)
ترجمه: کسانى که پیمان الهى و سوگندهاى خود (به نام مقدس او) را به بهاى ناچیزى مى‌فروشند، آنها بهره‌اى در آخرت نخواهند داشت؛ و خداوند با آنها سخن نمى‌‌گوید و به آنان در قیامت نمى‌نگرد و آنها را (از گناه) پاک نمى‌سازد؛ و عذاب دردناکى براى آنهاست.
●- به این عالم ماده، دنیا و زندگی مادی بشر نگاه کنید که به رغم محدود بودنش، چقدر عظیم است؛ پس آخرت که «یَوْمٍ عَظِیمٍ» است، بسیار بزرگتر و پیچیده‌تر از این عالَم می‌باشد.
●- بنابراین، هر آیه، به مرتبه، مرحله، صحنه و اتفاقاتی اشاره دارد و خداوند متعال در کلام وحی [قرآن مجید]، روز معاد را از زوایای گوناگونی می‌شناساند؛ پس تناقضی در کار نیست.
مرتبط:
فهرست لینک تمامی پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط با معاد که در این پایگاه درج گردیده است.
مشارکت و هم‌افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)
پرسش:
در برخی از آیات گفته شده که در آخرت مجرمان کورند، و در برخی دیگر بیان شده که تیزبین نیز می‌شوند و حقایق را می‌بینند (ذکر مثال)! پاسخ این تناقض چیست؟
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.